Aardappelsoorten

Aardappelsoorten
Van Gogh geeft onze eenvoudige eetcultuur van de 19^e eeuw meesterlijk weer met zijn schilderij de aardappeleters. Toch is de heilige drie-eenheid van aardappels, vlees en groenten nog relatief recent. Ook al leidt de eerst beschreven Europese aardappel ons naar de tuin van Charles de l’ Ecluse in Mechelen eind 16^e eeuw, de teelt voor consumptie in Nederland kwam pas in de 18^e eeuw echt op gang. Een zeer welkome afwisseling op ons voornamelijk op rogge gebaseerde dieet.

Eet biologische aardappelsoorten

Inmiddels is de variëteit in rassen enorm. Zoveel dat je door de bomen het bos niet meer ziet. En er komen voortdurend nieuwe rassen bij die beter bestand zijn tegen ziekten. Een goede reden om nieuwe rassen te eten, omdat ze minder bespoten hoeven te worden. In de reguliere teelt wordt sowieso flink met gif gespoten dus ik raad iedereen aan biologische aardappels te eten.

Nieuwe aardappels

Een eerste onderscheid valt te maken op basis van oogstseizoen. De vroege aardappels worden in juni, juli en augustus geoogst en heten toepasselijk ‘nieuwe aardappels’. De late aardappels komen pas vanaf september van het land en worden tot in december geoogst. Omdat aardappels lang houdbaar zijn, wel tot een jaar in koelhuizen, kunnen we ze het hele jaar door eten. Het zetmeel gehalte veranderd alleen wel over de tijd én daarmee ook de kook en bakeigenschappen van een aardappel.

Vastkokende en kruimige aardappelsoorten

Een tweede onderscheid in aardappelrassen valt te maken op grond van hun gedrag in de keuken. Er zijn aardappels die stevig blijven na het koken, de vastkokers, en aardappels die uit elkaar vallen als ze gaar zijn, de loskokende of kruimige aardappels. De eerste kun je gebruiken om te bakken, te roosteren of gekookt in een salade. De kruimige heb je nodig voor een smeuïge puree of gekookt als begeleiding van de jus. Er zijn ook rassen die ertussenin zitten. Die zijn geschikt voor frieten en chips.

Giftige aardappels

De aardappel behoort tot de nachtschadefamillie, net al de tomaat, paprika en aubergine. Veel leden van deze plantenfamillie bevatten giftige alkaloïden en groene delen van aardappels ook. Bewaar aardappels daarom altijd op een koele, droge en donkere plaats omdat licht zorgt voor de vorming van deze gifstoffen in de aardappel. Eet groene aardappels niet en snijd kleine stukken groen er ruim af.

Vastkokende aardappelsoorten

Nicola. Goed verkrijgbare vastkokende aardappel, zowel regulier als biologisch geteeld. Lekker in de salades, om te grillen of te bakken. Officieel een midden-laat ras maar eigenlijk het hele jaar door verkrijgbaar.

Bevelander. In de jaren 60 één van de populairste aardappels in Nederland. Maar door z’n onregematige oppervlak uit de gratie geraakt. Inmiddels wordt deze smakelijke vaste aardappel op een aantal plekken weer geteeld (o.a. bij de Aardappelhof.nl).

Muizen. Vaste tot lichtbloemige aardappel, gemakkelijk van karkater en al vroeg verkrijgbaar. In Noord-Holland komen ze vooral uit de omgeving van Andijk en Broek op Langedijk en heten ze Andijker of Langedijker Muizen.

Opperdoezer ronde. De opperdoezer ronde is echt een begrip onder de aardappelliefhebbers. Het geelwitte vruchtvlees is stevig en heeft een uitgesproken smaak. De opperdoezer is een vroege vaste aardappel en uitstekende geschikt voor salades. Kook hem in de schil en pel hem eventueel daarna.

Loskokende of (licht) kruimige aardappelsoorten

Agria Vaste tot lichtbloemige late aardappel. Wat mij betreft de beste frietaardappel. Ook biologisch verkrijgbaar maar die zijn stukken kleiner en daarom wat minder handig voor frieten. (op foto staan bio agria)

Alpha. Mooie kruimige aardappel. Al in het voorjaar te krijgen uit het buitenland maar van oorsprong een late soort. Ook goed biologisch verkrijgbaar. Lekker voor om te pureren of te koken. (bio Alpha)

Bildstar. Zeer bekende goed smakende aardappel met licht rode schil. Licht bloemig en wordt vanaf september geoogst. Geschikt om te koken en te bakken. Deze aardappel wordt ook wel de luie huisvrouw aardappel genoemd omdat er praktisch niks mee mis kan gaan. Je kunt hem ‘uren’ doorkoken zonder dat ie uit elkaar valt.

Dore’s. Bloemige zeer vroege aardappel met een lekker volle aardappelsmaak. Kom al in juni van het land. Prima aardappel voor puree en zomerse stamppotjes. (Bio Dore)

Eigenheimers. Bloemige late aardappel die in Noord-Nederland ook wel Borgers worden genoemd. Later in het seizoen is de aardappel zeer bloemig

Koopmans blauwe. Dit ras uit 1937 genoemd naar de oorspronkelijke tele C. Koopman is lichtgeel en bloemig (melig) van structuur. Het is een kruising van Alpha en Zeeuwse Blauwen. De smaak is uitstekend en daarom zijn er steeds meer telers die de aardappel verbouwen.